سیاه زخم چیست؟ سیاه زخم یک بیماری عفونی است که در اثر وجود باکتری ها ایجاد می شود. بیماری سیاه زخم بسیار نادر است اما در صورت بروز می‌تواند اثرات جدی ای بر جای بگذارد. این بیماری معمولاً روی حیوانات مزرعه مانند گاو و گوسفندان تاثیر می‌گذارد اما اگر شخصی با این حیوانات در ارتباط باشد و یا اینکه در مزرعه کار کند ممکن است به این بیماری مبتلا شود. سیاه زخم در افرادی که هروئین تزریق می‌کنند نیز دیده شده است، افراد دیگری که در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند افرادی هستند که در آزمایشگاه ، باکتری های این بیماری را بررسی می‌کنند . سیاه زخم مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نشده و تنها در اثر تماس با حیوانات و گیاهان آلوده رخ می‌دهد . اگر می‌دانید که در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
دلیل به وجود آمدن سیاه زخم چیست؟
این بیماری از باکتری به نام آنتراسیس باسیلوس تشکیل شده است همانطور که گفته شد این بیماری نادر است. این باکتری باعث ایجاد اسپور می شود ؛ اسپورها باکتری هایی هستند که در یک پوسته محافظ قرار دارند و می توانند برای مدت طولانی در خاک زندگی کنند، در واقع این باکتری در خاک وجود دارد. اگر این باکتری وارد بدن شود، شما به بیماری سیاه زخم مبتلا می شوید. همانطور که گفته شد به طور طبیعی این باکتری ها در خاک وجود دارند و می توانند سال ها غیر فعال بماند تا زمانی که میزبان مورد نظر خود را پیدا کنند و از طریق آن به بدن میزبان وارد شوند . با اینکه این بیماری بسیار نادر شده است اما در مکان‌های مانند آمریکای مرکزی و جنوبی، آفریقای صحرای جنوبی، آسیای میانه و جنوب غربی آسیا، جنوب اروپا و اروپای شرقی و در کارائیب وجود داشته و در حال توسعه باشد. در بیشتر مواقع انسان هایی که گوشت خام مصرف می کنند و یا اینکه با حیوانات آلوده تماس دارند دچار این بیماری می‌شوند. اخیراً در اروپا ، عده‌ای با تزریق هروئین به سیاه زخم مبتلا شدند که در مجموع ۴۰ نفر جان باختند.
چگونگی ابتلا به سیاه زخم
عوامل و راه های مختلف برای ابتلا به سیاه زخم وجود دارد، تعدادی از این عوامل شامل:
- نفس کشیدن در مکانی که این باکتری وجود دارد .
- نوشیدن و خوردن چیزی که به این باکتری آلوده شده باشد .
- لمس کردن چیزی که این باکتری را داشته باشد (مخصوصا زمانی که برش و زخم روی پوست وجود داشته باشد این باکتری سریع‌تر وارد بدن می‌شود) .
- تزریق هروئین که به تزریق سیاه زخم معروف است.
بیشتر اوقات افرادی به سیاه زخم مبتلا می‌شوند که با حیواناتی که پشم دارند در ارتباط هستند .
علائم سیاه زخم چیست؟
اگر در صورت وجود بریدگی روی پوست دچار سیاه زخم شده اید احتمالا علائم زیر را خواهید داشت:
- وجود گروهی از تاول های کوچک و خارش دار و یا برجستگی هایی که به نظر می‌رسد گازگرفتگی مانند نیش حشره رخ داده است .
- وجود زخمی بر روی پوست که پس از تاول ایجاد می‌شود ؛ معمولاً این زخم دردی ایجاد نمی کند و بر روی پوست صورت گردن بازوها و یا دست ها دیده می شود .
- متورم شدن اطراف زخم
اگر نوشیدنی و خوراکی های را مصرف کرده باشید که به این باکتری آلوده شده باشند (مانند گوشت خام حیوانات آلوده) علائم زیر را خواهید داشت:
- تب و لرز
- متورم شدن گلو و احساس درد هنگام بلع غذا
- حالت تهوع، کاهش اشتها، استفراغ های خونی
- اسهال خونی، سردرد، شکم درد
- قرمز شدن چشمها و صورت
- غش کردن
- درد تورم در شکم
اگر در هوایی که دارای باکتری های سیاه زخم است نفس بکشید، شما در بدترین شرایط ممکن قرار دارید زیرا دچار علائم زیر می شوید:
- علائم آنفولانزا مانند تب خستگی بدن درد و گلو درد که این دردها ممکن است چند ساعت و یا چند روز طول بکشد .
- تنگی نفس
- حالت تهوع
- سرفه های خونی هنگام بلع غذا
- احساس ناراحتی در سینه
- سرگیجه
- تعریق زیاد
اگر بیماری سیاه زخم شما بسیار حاد شده باشد ممکن است به سختی نفس بکشید و یا اینکه وضعیتی به نام مننژیت به وجود آید (التهاب در غشای اطراف مغز و نخاع) و این موضوع مسئله مرگ و زندگی را بیان می‌کند.
اگر توسط تزریق داروهای غیرقانونی مانند هروئین به سیاه زخم مبتلا شوید علائم زیر را خواهید داشت:
- تاول های کوچکی که خارش را به وجود می‌آورند همچنین تورم و قرمزی در محل تزریق
- تب و لرز
- ایجاد یک زخم سیاه که معمولا بدون درد هستند و جایگزین تاول‌ها می شوند .
- وجود چرک در اطراف محل تزریق و یا در زیر پوست یا در عضله شما
چگونگی تشخیص سیاه زخم؟
اگر پزشک متوجه شود که شما دچار سیاه زخم شده اید، از شما می خواهد که آزمایش دهید تا سموم داخل خون شما را بررسی کند. بسته به اینکه کدام بخش از بدن درگیر شده باشد ممکن است آزمایش های دیگری از شما گرفته شود. اگر علائم پوستی وجود داشته باشد پزشک یک نمونه از پوست شما خواهد گرفت و اگر دچار تنگی‌نفس شده باشید از قفسه سینه سی تی اسکن گرفته می‌شود. علاوه بر موارد گفته شده آزمایش مدفوع هم باید انجام شود تا پزشک متوجه شود آیا باکتری به دستگاه گوارش وارد شده است یا خیر.
خطرات ابتلا به سیاه زخم
- مختل شدن سیستم ایمنی بدن که منجر می‌شود بدن نتواند در مقابل باکتری و عفونت مقابله کند .
- التهاب و غشایی که مغز و نخاع را پوشانده است و منجر به خونریزی و مرگ می شود.
پیشگیری
برای جلوگیری از ابتلا به عفونت ، پس از قرار گرفتن در معرض باکتری سیاه زخم، باید به پزشک مراجعه کنید و درمان های زیر را شروع کنید:
- درمان ۶۰ روزه با آنتی بیوتیک تجویز شده (داکسی سایکلین و لووفلوکساسین) برای بزرگسالان و کودکان تعیین شده است .
- واکسن سیاه زخم
- در بعضی موارد درمان با آنتی بادی های مونوکلونال
واکسن سیاه زخم
این واکسن برای افراد خاصی در دسترس است . این واکسن حاوی باکتری های مرده ای است که نمی‌توانند عفونت را به وجود آورند اما می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند که شامل درد در محل تزریق و یا واکنش های آلرژیک جدی است . همانطور که گفته شد این واکسن برای عموم افراد نیست بلکه برای کسانی در نظر گرفته شده است که دائماً در معرض خطر این باکتری قرار داشته و از این نظر شغل پرخطر ای دارند.
دوری از حیوانات آلوده
اگر در جایی هستید که می‌دانید حیوانات واکسینه نشده اند از تماس با آن ها خودداری کنید. همچنین از مصرف گوشت هایی که به طور کامل و مناسب پخته نشده اند نیز اجتناب کنید. حتی در کشورهای پیشرفته پس از مرگ یک حیوان به دلیل امکان وجود این باکتری در مو و پشم آن ها با احتیاط برخورد می کنند.
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
بسیاری از بیماری‌های نادر، علائمی همانند آنفولانزا دارند و احتمال اینکه گلودرد شما ناشی از ورود این باکتری باشد بسیار ناچیز است، اما اگر در معرض موارد گفته شده قرار گرفته باشید حتماً باید به پزشک خود اطلاع دهید زیرا تشخیص و درمان درست آن بسیار مهم است.
